🎬 “संविधान दिन हा बहुजनांचा अभिमान” — नागवंश नगराळे यांचा इतिहास-आधारित लेख चर्चेत; संविधान दिनाच्या निमित्ताने सामाजिक व संवैधानिक चळवळींना नवी गती

चंद्रपूर (प्रतिनिधी)
संविधान दिनानिमित्त बहुजन हितकारिणी सभेचे संस्थापक अध्यक्ष नागवंश नगराळे यांनी मांडलेला ऐतिहासिक संदर्भासहित लेख सध्या चर्चेत आहे. भारतीय संविधान दिन महाराष्ट्रातून सुरू झाला आणि आज राष्ट्रीय स्तरावर साजरा होतो, या बदलत्या प्रथेबद्दल त्यांनी आपला दृष्टिकोन मांडला आहे.

नगराळे यांच्या लेखात गेल्या 30–35 वर्षांतील सामाजिक चळवळींनी संविधान दिनाला दिलेल्या गतीचा उल्लेख असून, संविधान दिन साजरा करण्यामागील संघर्ष, प्रयत्न आणि इतिहास अधोरेखित केला आहे.

⭐ संविधान दिनाची सुरुवात: महाराष्ट्रातून देशभर

लेखात नमूद केल्याप्रमाणे, तीन दशकांपूर्वी महाराष्ट्रातील आंबेडकरवादी आणि संविधानप्रेमी समाजाने 26 नोव्हेंबर हा संविधान सुपूर्द दिन म्हणून साजरा करण्यास सुरुवात केली.
त्याआधी देशात मुख्यत्वे 15 ऑगस्ट आणि 26 जानेवारी हेच राष्ट्रीय सोहळे मोठ्या प्रमाणात साजरे होत होते.

नगराळे यांच्या मते,
“संविधानाचा निर्माता डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या योगदानाची योग्य नोंद समाजात पोहोचावी, यासाठी आंबेडकरवादी चळवळींनी प्रयत्न केले आणि हळूहळू संविधान दिनाचा विस्तार देशभर झाला.”

⭐ ऐतिहासिक संदर्भाची मांडणी

लेखात दुसऱ्या महायुद्धातील परिस्थिती, भारतीय नेतृत्वाची भूमिका, तसेच बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या राजकीय आणि सामरिक आकलनाचा उल्लेख आहे. त्यानुसार, युद्धकाळातील राजकीय गणिते आणि भारताच्या स्वतंत्रतेच्या दिशेने उचललेले पाऊल यांचा संबंध स्पष्ट करण्यात आला आहे.

नगराळे यांच्या मते:
“बाबासाहेब आंबेडकरांच्या विचारांनी आणि सुचनेने भारताला आंतरराष्ट्रीय पातळीवरही महत्त्वाचे स्थान मिळाले. परंतु स्वातंत्र्यानंतर अनेक दशकांपर्यंत त्यांच्या योगदानाला अपेक्षित महत्त्व मिळाले नाही.”

⭐ संविधान दिनाची व्यापकता

आज संविधान दिन सर्व समाजघटकांमध्ये साजरा होतो.
आंबेडकरवादी, ओबीसी, आदिवासी, दलित, मुस्लिम, शीख तसेच सर्व संविधानप्रेमी नागरिक मोठ्या प्रमाणावर रॅल्या, मार्गदर्शन सभा आणि जनजागृती कार्यक्रम आयोजित करतात.

चंद्रपूर शहरातही अनेक बॅनर, पोस्टर आणि जनजागृती मोहीम राबविण्यात आल्या.

⭐ “संविधान दिन हा लोकशाहीचा सण”

नगराळे म्हणतात:
“संविधान हे भारताच्या लोकशाहीचे आत्मा आहे. 26 नोव्हेंबर हा दिवस म्हणजे केवळ उत्सव नाही तर अधिकार, समानता आणि न्याय या मूल्यांची आठवण आहे.”

लेखाच्या शेवटी त्यांनी “जय भारत, जय संविधान, जय तिरंगा, जय भीम” असा घोष देत नागरिकांना संविधानाच्या मूल्यांची जपणूक करण्याचे आवाहन केले आहे.

—