📰 शासकीय अधिकारी भ्रष्टाचार करतात – भगवद्गीतेच्या प्रकाशात

✍️ लेखक: अमर वासनिक, न्यूज एडिटर
📍 पोलिस योद्धा न्यूज नेटवर्क
📅 दिनांक: १२ जुलै २०२५

—

प्रस्तावना

शासकीय अधिकारी म्हणजे शासनाची लोकांशी जोडणारी सर्वांत महत्त्वाची कडी. त्यांच्याकडून जनतेला सेवा, संरक्षण, आणि न्याय मिळण्याची अपेक्षा असते. मात्र आज अनेक ठिकाणी ही कडी भ्रष्टाचाराच्या जंजाळात अडकलेली दिसते. अधिकारी आपली जबाबदारी पार पाडण्याऐवजी, पदाचा वापर स्वार्थासाठी करताना आढळतात. अशा स्थितीत “धर्म काय?” आणि “धर्मविरोधी आचरण कोणतं?” याचं उत्तर श्रीमद्भगवद्गीतेच्या तत्त्वज्ञानात सुस्पष्टपणे मिळतं.

—

गीतेचा संदेश: अधिकारी आणि धर्म

१. “स्वधर्म” आणि अधिकाराची जबाबदारी

> “श्रेयान्स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वनुष्ठितात्”
(अध्याय 3, श्लोक 35)

 

प्रत्येक व्यक्तीचा “स्वधर्म” म्हणजे तिचं नैतिक कर्तव्य. शासकीय अधिकाऱ्यांचा स्वधर्म म्हणजे – जनतेच्या सेवेसाठी प्रामाणिक, पारदर्शक आणि जबाबदार असणं. या कर्तव्यात अयशस्वी होणं म्हणजे स्वतःच्या आत्म्यालाच फसवणं.

२. भ्रष्टाचार म्हणजे रजोगुणाचं अधःपतन

> “काम एष क्रोध एष रजोगुणसमुद्भवः…”
(अध्याय 3, श्लोक 37)

 

गीतेत सांगितलेलं की लोभ, मोह, आणि क्रोध हेच अधर्माची मुळं आहेत. भ्रष्टाचार ही या गुणांचीच निष्पत्ती आहे. अधिकारी जर आपल्या अधिकाराचा वापर स्वार्थासाठी करत असेल, तर तो रजोगुणाच्या प्रभावाखाली वागत आहे, आणि हे त्याच्या आत्मशक्तीचं आणि कर्तव्यानिष्ठेचं पतन आहे.

३. अधर्माची परिसीमा आणि त्याचा विनाश

> “यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत…”
(अध्याय 4, श्लोक 7)

 

भगवंत सांगतात की जेव्हा धर्माचा ऱ्हास होतो, तेव्हा तो विनाशाच्या मार्गावर जातो. अधिकारी जर जनतेवर अन्याय करतात, भ्रष्ट मार्ग वापरतात, तर एक दिवस जनतेचा रोष, न्यायालयाचा निकाल किंवा आत्मभान त्यांना उतरवतोच. अधर्माने कोणीही चिरकाल टिकू शकत नाही.

४. अधिकारी हे “कर्मयोगी” हवेत

> “लोकसंग्रहमेवापि संपश्यन्कर्तुमर्हसि”
(अध्याय 3, श्लोक 20)

 

श्रेष्ठ लोकांनी लोकांच्या हितासाठीच कर्म करावं. अधिकारी जर जनतेचा सेवक आहे, तर त्याच्या प्रत्येक कृतीमागे समाजकल्याण असायला हवं. उलटपक्षी, अधिकाराचा वापर खाजगी फायद्यासाठी करणे हा गीतेनुसार मोठा पाप आहे.

५. अधर्म सहन करणारेही दोषी

> “धर्मो रक्षति रक्षितः”
(स्मृती सूत्र)

 

जो धर्माचं रक्षण करतो, त्याचं धर्म रक्षण करतो. पण जो भ्रष्टाचार बघून गप्प राहतो – पत्रकार असो, अधिकारी असो, किंवा सामान्य नागरिक – तो देखील अप्रत्यक्षपणे अधर्मात सामील होतो. गीतेचा स्पष्ट आदेश आहे: “अन्यायाविरुद्ध उभं राहा.”

—

निष्कर्ष

शासकीय अधिकारी हे शासनाचे प्रतिनिधी असून, त्यांचं आचरण जनतेचा विश्वास प्रस्थापित करणारं असणं आवश्यक आहे. श्रीमद्भगवद्गीता आपल्याला शिकवते की –

अधिकार म्हणजे अधिकार नसून “कर्तव्य” आहे.

भ्रष्टाचार हे आत्म्याचं पतन आहे.

अधर्म टिकत नाही; धर्मच अखेर विजय मिळवतो.

आज प्रत्येक जागरूक पत्रकार, अधिकारी, आणि नागरिकाने स्वतःला हा प्रश्न विचारावा – “मी धर्माच्या बाजूने आहे की अधर्माच्या?”

—

📢 शासनचक्रात पारदर्शकता, नैतिकता, आणि जबाबदारी निर्माण व्हावी, हाच या लेखामागचा हेतू आहे.

✍️ लेखक: अमर वासनिक, न्यूज एडिटर
📍 पोलिस योद्धा न्यूज नेटवर्क
📅 दिनांक: १२ जुलै २०२५