📰 गीतेच्या प्रकाशात पत्रकारितेची नैतिकता

✍️ विशेष लेख | पोलिस योद्धा न्यूज नेटवर्क

पत्रकारिता ही केवळ व्यवसाय नसून ती एक समाजिक जबाबदारी आहे.
लोकशाहीचे चौथे स्तंभ म्हणून पत्रकाराला सत्य, निष्ठा, आणि निर्भयतेचा आदर्श ठरवण्याची गरज आहे. पण आजकाल काही ठिकाणी पत्रकारिता ही स्वार्थ, ब्लॅकमेलिंग व सत्तेच्या सौद्यांची शिकार होताना दिसते. अशा वेळी “श्रीमद्भगवद्गीता” या सनातन ज्ञानग्रंथाचे मार्गदर्शन आपल्याला सत्य व धर्माच्या मार्गावर उभं राहण्यासाठी प्रेरणा देते.

—

📜 भगवद्गीता काय शिकवते?

गीतेनुसार प्रत्येक कर्म निष्काम भावनेने, समतेने आणि विवेकपूर्वक केले गेले पाहिजे.

> “कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन…” (अ.2, श्लोक 47)
म्हणजे, आपला अधिकार कर्मावर आहे, फळावर नाही.

 

जर एखादा पत्रकार भ्रष्टाचाराची माहिती मिळवून ती सत्याच्या प्रकाशात आणत असेल — हे धर्म आहे.
पण जर तोच पत्रकार ती माहिती लपवून एखाद्या अधिकाऱ्याला ब्लॅकमेल करतो, पैशासाठी सौदा करतो — तर तो अधर्म आहे.

—

⚖️ सत्यासाठी पत्रकारिता, स्वार्थासाठी नव्हे

गीतेत स्पष्ट सांगितले आहे –

> “कृपणाः फलहेतवः” (अ.2, श्लोक 49)
फक्त फळासाठी, पैशासाठी, प्रसिद्धीसाठी काम करणारे हे “कृपण” म्हणजेच नीच मानले जातात.

 

सत्य पत्रकारितेचा आत्मा आहे. जर तीच विकली गेली, तर लोकशाहीसाठी मोठं संकट उभं राहतं.

—

🛑 ब्लॅकमेलिंग हा पापमार्ग

आज अनेक जिल्ह्यांमध्ये काही तथाकथित पत्रकार शासकीय अधिकाऱ्यांवर दबाव आणून त्यांच्याकडून पैसे, लाभ किंवा राजकीय उपयोगासाठी ब्लॅकमेलिंग करताना आढळतात.
हा प्रकार फक्त त्या अधिकाऱ्यापुरता मर्यादित राहत नाही, तर तो संपूर्ण पत्रकारितेच्या प्रतिमेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करतो.

गीता सांगते:

> “अधर्मो हि अधर्मायैव नयते” – अधर्म करणारा शेवटी अधःपाताचाच भागीदार होतो.

 

—

🕊️ धर्म म्हणजे काय?

धर्म म्हणजे केवळ पूजा, मंत्र किंवा बाह्य आचरण नव्हे.
धर्म म्हणजे – सत्य, न्याय, नि:स्वार्थता, आणि लोककल्याण.

पत्रकार जर त्याच्या लेखणीचा उपयोग सामान्य जनतेला सत्तेच्या अन्यायापासून वाचवण्यासाठी करत असेल – तर तो धर्मवीर आहे.
पण जर तोच पत्रकार हाच अधिकार स्वतःच्या फायद्यासाठी वापरत असेल – तर तो सत्तेच्या दलदलीत अडकलेला एक अधर्मात्मा ठरतो.

—

🔚 निष्कर्ष

🪔 गीता हे केवळ धार्मिक ग्रंथ नाही, ते एक नैतिक जीवनशास्त्र आहे.
त्यातून पत्रकाराने शिकण्यासारखं खूप आहे:

गीतेचा मूलमंत्र पत्रकारिता मार्गदर्शन

सत्यावर ठाम रहा दबाव, लालच टाळा
समत्व ठेवा कोणताही पक्ष, जातीविषयी पक्षपाती न व्हा
निष्काम कर्म करा कीर्ती, पैसा नको; जनहित हवं
अधर्माला वाचा फोडा पण स्वार्थासाठी नाही.

 

—

✍️ लेखक: अमर वासनिक, न्यूज एडिटर

📍 पोलिस योद्धा न्यूज नेटवर्क
📅 दिनांक: ०७ जुलै २०२५